Nhiá»u Pháºt tá» yêu hoa, có thú chÆ¡i hoa sen nhÆ°ng có lẽ chÆ°a hiểu hết được ý nghÄ©a tượng pháºt quan âm ngồi Ä‘Ã i sen trong cuá»™c sống thÆ°á»ng nháºt, trong phong thủy, Pháºt giáo và cả cách thức thá» tá»±.
Luôn khoe sắc, tá»a mùi thÆ¡m thu hút và không bao giá» bị hòa lẫn giữa những thứ "tanh hôi" khác, hoa sen Ä‘i và o Ä‘á»i sống vá»›i rất nhiá»u ý nghÄ©a.
à nghÄ©a hoa sen trong Pháºt giáo
Hoa sen xuất hiện nhiá»u trong Pháºt giáo: Pháºt Quan Âm ngồi trên Ä‘Ã i sen, khi lá»… Pháºt hai bà n tay chắp lại là m thà nh hình hoa sen chÆ°a nở - kiểu lá»… Liên hoa hợp chưởng, trong các công trình pháºt giáo nổi danh nhÆ° chùa Má»™t Cá»™t, tháp Cá» Phẩm liên hoa ở chùa Bút Tháp, chùa Tây PhÆ°Æ¡ng,… Ä‘á»u diá»…n đạt má»™t vai trò quan trá»ng, ý nghÄ©a hoa sen khăng khăng đối vá»›i tÃn ngưỡng.
Theo đó, trong Pháºt giáo, hoa sen được biết đến vá»›i sá»± trong sáng, thức tỉnh và ká» do nó má»c lên từ những vùng nÆ°á»›c bùn lầy, hôi bẩn song lại giữ được bản thân hoà n toà n trong là nh. Trong thần thoại Ai Cáºp, hoa sen được xem nhÆ° má»™t dấu hiệu của sá»± tái sinh vá»›i việc phá vỡ bá» mặt nÆ°á»›c má»—i buổi sáng cÅ©ng gợi lên hoà i vá»ng vÆ°Æ¡n lên đón ánh mặt trá»i, Ä‘iá»u nà y được hệ trá»ng đến sá»± giác ngá»™ hoặc khả năng nháºn ra Pháºt tÃnh của con ngÆ°á»i.
Hoa sen có nhiá»u mà u sắc khác nhau, và má»—i mà u sắc thì lại mang má»™t ý nghÄ©a biệt láºp:
- Hoa sen xanh: Biểu tượng của ý thức vá» trà tuệ và kiến ​​thức. Trong nghệ thuáºt Pháºt giáo, hoa sen xanh luôn được thể nhÆ° má»™t phần mở và và sẽ không bao giá» quan sát thấy phần trá»ng Ä‘iểm.
- Hoa sen trắng: Äây là đại diện cho má»™t dạng ý thức trong sáng, của sá»± hoà n hảo ý thức. Nó cÅ©ng hệ trá»ng đến sá»± tịnh tâm bản tÃnh của má»™t ngÆ°á»i.
- Hoa sen tÃm: Mà u hoa nà y có sá»± can dá»± vá»›i các giáo phái kì bÃ. Nó có thể được hiển thị nhÆ° là má»™t bông hoa nở hoặc búp hoa. Bốn cánh hoa sen tÃm là đại diện cho má»™t trong những lá»i dạy của Äức Pháºt dẫn đến thức tỉnh bản thân và được coi là má»™t trong những sá»± thá»±c cao quý.
- Hoa sen hồng: Äây là hoa sen vô thượng và được coi là hoa sen Ä‘Ãch thá»±c của Äức Pháºt.
- Hoa sen Ä‘á»: Hoa sen nà y tượng trÆ°ng cho trái tim và ý nghÄ©a của nó có can hệ đến ái tình và từ bi.
Hình ảnh sen trong kiến trúc
Trong kiến trúc Pháºt giáo, hình ảnh hoa sen đã được Ä‘Æ°a và o trang trà ở vị trà chủ đạo. Ngay từ việc chá»n thế đất là m chùa, ngÆ°á»i ta cÅ©ng phải lÆ°u ý đếnâ€â€¦ bên phải có hình hoa sen trà ng phÆ°á»›n, lá»ng báu…â€. Hoa sen cÅ©ng nằm trong Biểu tượng tòa sen nÆ¡i Pháºt ngá»±.
Tòa sen vừa là bệ đỡ cho pho tượng cao hÆ¡n, oai nghi hÆ¡n vừa mang ý nghÄ©a Äức Pháºt là đấng giác ngá»™, đã tìm ra chân lý nên ngồi trên tòa sen để diá»…n tả sá»± thanh tịnh tá»a sáng vá» trà óc.
Tòa sen mô tả Pháºt tánh nÆ¡i má»™t con ngÆ°á»i đã phát triển rạng rỡ. Äà i sen thÆ°á»ng được tạo thà nh hai lá»›p cánh hoặc ba lá»›p cánh ở dạng nở xòa má»m mại, nét cong uốn khá sắc sảo. Má»™t lá»›p cánh quay xuống theo bà n tay phải của Pháºt mô tả sá»± nhu thuáºn, má»™t lá»›p cánh quay lên nâng đỡ Äức Pháºt diá»…n tả sá»± Ä‘iá»u phục.
Tượng Pháºt dù đứng hay ngồi cÅ©ng Ä‘á»u ngá»± trên tòa sen nhiá»u tầng. Äó là sá»± biểu hiện của khôn thiêng thoát trần, sá»± nảy nở ý thức hÆ°á»›ng thiện.
Sen còn được diá»…n tả trên các kiến trúc ở cổng chùa và click here ở các tháp. Cổng chùa thÆ°á»ng là cổng tam quan, nghÄ©a là cá»a giá»›i, cá»a định và cá»a tuệ. Äó là ranh giá»›i giữa cõi thánh vá»›i cõi phà m, lại tả phÆ°Æ¡ng châm tu hà nh của ngÆ°á»i Pháºt tá».
Vì lẽ đó, những há»a tiết trang trà trên trụ cổng thÆ°á»ng là cảnh sắc thanh tịnh hay truyện tÃch nhà Pháºt, trong đó không thể thiếu há»a tiết hoa sen.
Hoa sen được đắp nổi trên rÆ°á»ng cá»™t vá»›i má»™t hoặc hai lá»›p cánh cong, thon. Trên những ô há»™c cổng chùa, há»a tiết hoa sen là cả má»™t đóa sen tám cánh rõ rà ng. Ba cánh dÆ°á»›i biểu tượng cho Tam bảo Pháºt-Pháp-Tăng. Năm cánh trên biểu tượng cho năm hạnh của năm vị Pháºt và Bồ-tát mà ngÆ°á»i pháºt tá» muốn hÆ°á»›ng tá»›i.